Openbaar of niet openbaar?

Van de gebeurtenissen op elk stemburo moet verslag worden gedaan in een proces-verbaal. Is dat proces-verbaal geheim of openbaar? Het antwoord op die vraag is niet zo eenvoudig. Er wordt gezegd dat het proces-verbaal niet openbaar is maar dat men wel aanwezig mag zijn bij het opmaken van het proces-verbaal en dat een ieder het dan mag inzien.

Ook van de zitting van het hoofdstemburo moet proces-verbaal worden opgemaakt. Ook dat zou alleen openbaar zijn voor degenen die aanwezig zijn bij de zitting. Verder niet.
Maar.
Het proces-verbaal van de zitting van het hoofdstemburo in het kiesdistricht Den Haag staat nu online. U kan het lezen, net als de rest van de wereld. Is dit nu een overtreding van de kieswet?

verkiezingen moeten over

DEN HAAG - Een actiegroep is deze week een schorsingsprocedure gestart om de verkiezingen van deze week in 311 gemeenten ongedaan te maken. De groep maakt bezwaar tegen de mogelijkheid in deze gemeenten om in een willekeurig stemlokaal te stemmen. Ook de PvdA vindt dat in sommige gevallen de verkiezingen moeten worden overgedaan.

Dinsdag, de dag voor de verkiezingen, tekende A. M. L. van Rooij, directeur van het Ecologisch Kennis Centrum, namens vijf gemachtigden uit het hele land bezwaar aan tegen het experiment met het zogeheten SWS-systeem, ofwel Stemmen in een Willekeurig Stemlokaal. Door dit systeem konden inwoners van de in totaal 311 deelnemende gemeenten hun stem woensdag in een stemlokaal naar eigen keuze uitbrengen. De overige gemeenten deden niet mee met het experiment.

Volgens Van Rooij is het nieuwe systeem echter niet waterdicht. Fraude zou op de loer liggen en bovendien konden mensen die hun stempas in de laatste dagen kwijtraakten hun stem niet meer uitbrengen. In het oude systeem volstond in zulke gevallen het tonen van een identiteitsbewijs. Die mogelijkheid bestaat in het SWS-systeem niet meer.

lees verder bij het Reformatorisch Dagblad, maar niet op zondag.

zitting hoofdstemburo den haag

Vanochtend om 10.00 uur is in Den Haag de zitting gehouden van het hoofdstemburo van het kiesdistrict Den Haag.
Daar is een geheim agent op af gestuurd en de bevindingen zijn als volgt:
Naast 2 belangstellenden op de publieke tribune, was er 1 persoon in de banken van de politieke partijen. De voorzitter, burgemeester Deetman, ontbrak. Er is het volgende proces-verbaal opgemaakt:

---

Model O 3
Door de in de zittingsruimte aanwezige kiezers zijn
O geen bezwaren ingebracht.
S de volgende bezwaren ingebracht:

(handschrift) een anonieme kiezer maakt bezwaar tegen het feit dat de stemmachines niet opnieuw gekeurd zijn, nadat ze van nieuwe chips zijn voorzien.
verder werd de vraag gesteld of de P.V. van de stembureaus openbaar zijn alsmede van het hoofdstembureau.

Deze bezwaren geven het hoofdstembureau aanleiding het volgende op te merken:
(handschrift) dit bezwaar dient geadresseerd te zijn aan de minister van BZK. De P.V. van de stembureaus zijn niet openbaar; het P.V. van het hoofdstembureau wel. Op verzoek is aan betrokkene een kopie verstrekt.

Bij dit proces-verbaal zijn de processen-verbaal van de stembureaus gevoegd waarop aantekening is gemaakt van door kiezers ingediende bezwaren.

Plaats: Den Haag

Datum: vrijdag 24 november 2006

voorzitter: W.J. Deetman

leden:
mw A. van Kampen (get.)
P.J.L. den Dulk
mw. H.M. Gelderblom - Lankhout
T. Tuizenga (get.)
R.J. van der Velde

---

Met het bezwaar doet het hoofdstemburo helemaal niets, net als met alle andere ingebrachte bezwaren. Alle bezwaren worden doorgestuurd naar de Kiesraad die ze zou laten behandelen door de Tweede Kamer.

Na afloop van de vergadering werd geklaagd dat in het proces-verbaal staat dat de processen-verbaal van de stemburo's zijn bijgevoegd maar dat die ontbreken bij de verstrekte kopie. Als tegemoetkoming werd daarop een lijst met ingebrachte bezwaren geleverd.

nieuwe stemming

De uitslag van de verkiezingen is :
	voorspelbaar
	opvallend
	vreemd
	verdacht
	HERTELLEN!
pollcode.com free polls

OVSE

Ik ben heel benieuwd naar de bevindingen van de OVSE mission in Nederland. In Den Haag zijn op de verkiezingsdag een aantal OVSE-waarnemers gespot op het stadhuis.

Antwoorden voor David Rietveld

BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN

van het raadslid Rietveld

sv 2006.197
RIS 140954
Regnr. BBZ/2006.159 Den Haag, 14 november 2006

Inzake: betrouwbaarheid van stemcomputers

De gemeenteraad

Het raadslid de heer D. Rietveld heeft op 10 oktober 2006 een brief met daarin dertien vragen aan de voorzitter van de gemeenteraad gericht.

Ingevolge het bepaalde in artikel 35, lid 4, van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, antwoorden wij als volgt.

1. Heeft het college kennisgenomen van genoemd televisieprogramma?
   

   Ja, het college heeft hiervan kennisgenomen.



2. Wat is het oordeel van het college over de betrouwbaarheid van stemcomputers na het zien van bovengenoemde uitzending? Hoe beoordeelt het college het gegeven dat ondanks uitgebreide eisen en grondige keuring een stemcomputer relatief eenvoudig te compromitteren is?
   
   Het college beoordeelt de betrouwbaarheid van stemcomputers en -machines op zichzelf nog steeds positief. Niettemin werd in genoemde televisie-uitzending zichtbaar gemaakt dat het mogelijk is de hierin aanwezige software te wijzigen.
   


3. In antwoord op eerder gestelde vragen gaf het college aan dat het stemmen per computer voordeliger is dan het stemmen per papieren biljet. Kan het college deze bewering met cijfers onderbouwen? Hoeveel extra middelen moeten worden gereserveerd als wordt besloten met papieren biljetten te werken?
   
   

   In het raadsvoorstel 19 uit 1993 is aangegeven dat destijds uit onderzoek is gebleken dat het gebruik van stemmachines goede mogelijkheden bood voor verbeteringen op de aspecten prestatie, organisatie, kosten, risico's en investeringsinspanning. Het college heeft op dit moment geen reden om aan te nemen dat de toenmalig gemaakte becijferingen nú tot een andere uitkomst zou leiden; de trendmatig loonkostenstijging blijkt immers vaak hoger dan de trendmatige stijging van prijzen.
   Er is geen recente becijfering voorhanden waaruit blijkt hoeveel extra middelen gereserveerd moeten worden als besloten wordt met papieren biljetten te werken.
   



4. Welke bezwaren zijn er, behalve die mogelijk voortvloeien uit de beantwoording van de voorgaande vraag, tot herinvoering van het papieren stembiljet in Den Haag?
   
   

   Herinvoering van het papieren stembiljet in Den Haag zou aanzienlijke incidentele uitgaven met zich meebrengen. Zo moeten er bijv. nieuwe stemhokjes gemaakt worden (4 hokjes in alle ± 250 stembureaus is 1000 hokjes); er moeten nieuwe stembussen aangeschaft worden; een groot aantal stempels, potloden en drukwerk moet opnieuw gemaakt worden omdat het stemproces op papier volstrekt anders is dan het stemproces per stemcomputer. Daarnaast zal opnieuw ruimte gehuurd moeten gaan worden om de stemhokjes en stembussen op te slaan.



5. Tot op welk moment voor een verkiezingsdag kan een besluit worden genomen om de manier van stemmen te wijzigen?
   
   

   Zoals uit de hiervoor gegeven antwoorden blijkt, stuit herinvoering van het papieren stembiljet als wijze van stemmen op een groot aantal uitvoerende problemen. De voorbereiding van het stemproces, met het oog op de komende verkiezingen op 22 november a.s., is thans zodanig gevorderd, dat een besluit tot wijziging van de manier van stemmen in feite onmogelijk is.
   



6. Is het wettelijk verplicht om binnen een gemeente op één manier te stemmen? Zo nee, is het mogelijk om naast het stemmen per stemcomputer de mogelijkheid te bieden met papier en potlood te stemmen?
   
   

   Als met de vraag bedoeld wordt of het mogelijk is dat kiezers voor één verkiezing op verschillende wijze hun stem kunnen uitbrengen, nl. per stemcomputer en met papier, dan moet de vraag ontkennend worden beantwoord. Twee verschillende vormen van het uitbrengen van stemmen kunnen wel gehanteerd worden als het twee verschillende verkiezingen of bijv. een verkiezing tezamen met een referendum betreft.
   



7. In antwoord op eerdere vragen stelde het college dat de stemcomputers en de daarop geïnstalleerde software daags voor elke verkiezing wordt gecontroleerd d.m.v. een teststemming op een testcomputer. Kan het college bevestigen dat bij alle teststemmingen die zijn uitgevoerd de resultaten foutloos waren? Zo nee, wat zijn hiervan de oorzaken?
   
   

   Ja, het college kan bevestigen dat bij alle teststemmingen die tot nu toe zijn uitgevoerd de resultaten foutloos waren.
   



8. "Wij vertrouwen stemcomputers niet" heeft software geschreven die dergelijke teststemming als zodanig kan herkennen en in zo’n geval wel het juiste antwoord geeft. Is het college met ons van mening dat het bestaan van deze mogelijkheid de waarde van dergelijke teststemmingen ernstig verminderd, en in feite teniet doet? Zo nee, waarom niet?
   
   

   Op zichzelf deelt het college bovenstaande mening. Het college hecht er echter uitdrukkelijk aan te melden dat de stemcomputers, vanaf het moment van programmeren door medewerkers van de Dienst Burgerzaken tot en met het moment van feitelijke bezorging op de stembureaus – ’s morgens vroeg op de dag van de stemming –, steeds onder toezicht staan. Deze maatregel, ter waarborging van het stemproces, is al in het verleden genomen, dus vóór de recent ontstane commotie. Zie ook het antwoord op vraag 10.
   



9. Hoeveel stemcomputers zet de gemeente bij de verkiezingen in? Welk percentage daarvan wordt daadwerkelijk vooraf getest?
   
   

   Voor de komende verkiezingen op 22 november a.s. zet de gemeente Den Haag 255 stemcomputers in; zij worden alle vooraf getest door medewerkers van de Dienst Burgerzaken.
   

   
   
10. Hoe worden stemcomputers in Den Haag opgeslagen en bewaakt? Is dit conform de daarvoor geldende regels en voorschriften? Acht het college de integriteit van stemcomputers daarmee voldoende gewaarborgd?
    
    

    Vanuit het oogpunt van beveiliging geeft het college, mede gezien in het licht van de recente ontwikkelingen, geen informatie over de wijze en de locatie waar de stemcomputers zijn opgeslagen.
    Voor de opslag van stemcomputers gelden op dit moment (nog) geen wettelijke regels; de wijze van opslag voldoet echter ruimschoots aan de recent door de minister voor BVK opgestelde criteria. De integriteit van de stemcomputers is naar de mening van het college hiermee volledig gewaarborgd. Zie ook het antwoord op vraag 8.
    

    
    


11. Is het college bekend met de demonstratie van "Wij vertrouwen stemcomputers niet" waarbij men bij een ongemodificeerde Nedap-stemcomputer op een afstand van soms tientallen meters in staat is om met eenvoudige apparatuur op te vangen of er op het CDA gestemd werd? Is het college met ons van mening dat hiermee ernstig inbreuk wordt gemaakt op het stemgeheim? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze is het college voornemens deze inbreuk teniet te doen?
    

    Het college is bekend met de demonstratie van “wijvertrouwenstemcomputersniet.nl”. Uit de betreffende demonstratie is echter niet onomstotelijk gebleken dat met een bepaalde met nauwkeurigheid op afstand kan worden vastgesteld op welke kandidaat een stem is uitgebracht. De minister voor BVK heeft, aldus zijn brief van 30 oktober 2006 aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, de mogelijkheden van “afluisteren” van de Nedap-stemmachines onderzocht.
    Van de Nedap machines heeft de AIVD tot dusverre drie typen onderzocht; het vierde type wordt nog onderzocht. De Nedap-machines geven minder straling af dan de Sdu-machines en bij het technisch ontwerp van de Nedap-machines is reeds voorzien in maatregelen die het risico van straling beperken, als dus de minister. Verder schrijft de minister aan de Tweede Kamer dat een oplossing binnen handbereik is voor het signaal dat door diakritische tekens wordt afgegeven. Daarmee wordt volgens de minister beoogd ervoor te zorgen dat het onderscheid tussen verschillende lijsten en kandidaten aan de hand van signalen niet meer op eenvoudige wijze kan worden gemaakt. Die maatregel wordt op dit moment getest op vast te stellen of deze adequaat is en juist geïmplementeerd is, zo schrijft de minister aan de Tweede Kamer.
    



12. Kan het college nadere informatie verstrekken over de maatregelen die het ministerie van BZK en/of de fabrikant van stemcomputers gaan nemen om de diverse problemen rond stemcomputers het hoofd te bieden? Kan het college toezeggen dat alle problemen voor de verkiezingen zullen zijn opgelost?
    

    De in de stemmachines aanwezige chips zijn alle vervangen door zgn. niet-overschrijfbare chips. De stemmachines zijn daarna verzegeld; de voorzitters van de stembureaus dienen bij de aanvang van de stemming te controleren of het betreffende zegel nog in tact is; deze bevindingen dienen ook in het proces-verbaal van het stembureau te worden opgenomen. Daarnaast heeft het ministerie van BZK visitaties aangekondigd naar de wijze van opslag van stemmachines bij de gemeenten. Ook in de gemeente Den Haag zal zo’n visitatie plaatsvinden.
    



13. Waarom spreekt het college consequent over stemmachines? Wat is volgens het college het verschil tussen een machine en een computer? Voldoet het apparaat dat gebruikt wordt tijdens verkiezingen om de stemmen op te slaan en te verwerken niet beter aan de definitie van computer dan aan die van machine?

    
    Al sinds de aanschaf in 1993 wordt er in de gemeente Den Haag gesproken over stemmachines. Sindsdien zijn er andere producten op de markt gekomen, waarbij Pc’s worden gebruikt en die op een andere manier werken en ook een andere vorm van onderhoud behoeven dan de door de gemeente Den Haag aangeschafte stemmachines; vandaar dat het college er de voorkeur aan geeft te spreken over stemmachines.
    

    
    

Het college van burgemeester en wethouders,

de secretaris, de burgemeester,

D.M.F.Jongen W.J. Deetman

protesteer!

Tijdens de verkiezingen op woensdag 22 november kunnen wij van dichtbij zien hoe democratisch Nederland werkt.

Als we straks gaan stemmen worden onze stemmen bewaard, geteld en omgerekend in een uitslag voor de Tweede Kamer. Dit werk is geautomatiseerd door stemcomputers en daardoor is de werkwijze streng geheim. Niet waarneembare electromagnetische signalen worden geteld door een geheim computerprogramma van de firma Nedap dat ons de uitslag zal voorschotelen. Het is een staaltje privatisering dat rechtstreeks kan leiden naar een fascistische dictatuur. Want de controle van de telling is voorbehouden aan een select groepje technici in dienst van een privaat bedrijf.

Onderzoek door onafhankelijke experts heeft uitgewezen dat sjoemelen met de programmatuur, en dus de uitslag, mogelijk is. De actiegroep wijvertrouwenstemcomputersniet.nl dreigde daarom met een kort geding. De minister schakelde in allerijl de AIVD in. De stemcomputers van de SDU werden afgekeurd omdat zij teveel straling zouden afgeven, waardoor het stemgeheim niet kon worden bewaard. Maar de stemcomputers die nog wel gebruikt mogen worden geven ook straling af, het is alleen wat minder. Toch werd het kort geding afgeblazen door de geïntimideerde actiegroep.

Ondertussen blijft de kiesgerechtigde door het geheimzinnige karakter van de stemcomputer het zicht kwijt op de telling van de stemmen. Er is alle reden voor waakzaamheid en protest.

Protest

Teken protest aan bij je stemlokaal en laat weten dat je bezwaar hebt tegen het gebruik van stemcomputers waarvan de werking geheim wordt gehouden. Van je bezwaar moet een aantekening worden gemaakt! Het proces-verbaal dat na afloop van de stemming wordt opgemaakt moet ter inzage worden gegeven. Volg de verrichtingen van het stemburo kritisch en zet je verhaal op het web!

Onze democratie hoort openbaar te werken!

Als je protest hebt aangetekend kan je naar een andere gemeente gaan waar wel met potlood en papier wordt gestemd!
Kijk op deze kaart om te zien waar dat kan.

Voorwaarde om in een andere gemeente te stemmen is dat je een kiezerspas hebt waarmee in een andere gemeente gestemd kan worden. Een dergelijke kiezerspas kan je t/m 17 november a.s. aanvragen bij het stadhuis of stadsdeelkantoor. Een kiezerspas is iets anders dan een stempas! Vraag dus deze week de kiezerspas aan anders ben je te laat.

Meer informatie over de problemen met stemcomputers is terug te vinden op de website www.wijvertrouwenstemcomputersniet.nl

Het spijt mij

Geachte heer Zaanen,

Dank voor uw reactie. 
Ik begrijp dat u onvoldoende informatie heeft over de werking van de stemcomputer om mij in te lichten over de werking van het apparaat, hoewel u uit hoofde van uw functie die informatie zou moeten bezitten. 
Voorts heeft u kennelijk geen behoefte om mij in te lichten over het contract dat is gesloten met de fabrikant.
Ik ben door het gebrek aan antwoorden uwerzijds inmiddels tot de konklusie gekomen dat uw minister Nicolaï een bedrieger is.

Dat spijt mij.


Hoogachtend,

Van Drukken

Op 08-11-06 heeft Zaanen, Edward < Edward.Zaanen@minbzk.nl> het volgende geschreven:

- Tekst uit oorspronkelijke bericht niet weergeven -

Geachte mevrouw van Drukken,

 

Ook voor uw e-mailbericht van 18-10-2006 wil ik u vriendelijk bedanken. Hierin stelde u onder meer een vraag over het opslaan van stemmen in stemmachines, als reactie op het antwoord op uw eerdere vragen, over de mogelijkheid van het toepassen van een zogeheten 'paper trail' en over de herinvoering van het stemmen met papier en potlood.

 

Het spijt mij dat mijn beeldspraak en uitleg elkaar voor de voeten lopen. De bedoeling was u duidelijk te maken dat er geen sprake is van een telraam, waar stemmen onder een noemer worden opgehoogd. De stemmen worden willekeurig weggeschreven. Maar de computer slaat ze wel allemaal op. Dat vroegen wij na bij de fabrikant omdat deze beter in staat is dit soort technische vragen te beantwoorden.

 

Wat betreft de invoering van een paper trail: dit vereist een modificatie aan de stemmachines. Het is voor de Tweede Kamerverkiezingen niet meer mogelijk alle ruim 9000 machines te modificeren. Bovendien moeten een aantal procedures rondom het paper trail worden doordacht en goedgekeurd, bij voorbeeld voor in het geval van technisch falen. Er wordt voor het einde van het jaar een commissie in het leven geroepen die de hele stemprocedure gaat doorlichten, en advies te geven over de toekomst. Daarbij is het rode potlood op voorhand nadrukkelijk niet uitgesloten.

 

Stemmen met potlood en papier is technisch wel mogelijk, maar het is voor gemeenten praktisch en organisatorisch niet haalbaar op een zo korte termijn over te gaan op potlood stemmen. Dat blijkt wel nu slechts vijfendertig gemeenten moeten overgaan op het rode potlood.

 

Ik vertrouw erop dat ik uw vragen over dit onderwerp hiermee voldoende heb beantwoord.

 

Met vriendelijke groet,

 

E. Zaanen

Directie Constitutionele Zaken en Wetgeving

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

--oorspronkelijk bericht--

--
    Iedereen meetellen!
vandrukken.blogspot.com